2021-2

KDV mükellefleri açısından yılsonlarında risk unsuru içeren ve dikkat edilmesi gereken hususlar, bu yazının konusunu oluşturmaktadır.

KDV kaynaklı alacaklar için karşılık ayrılması

Şüpheli alacaklar için karşılık ayrılması VUK’un 323. maddesinde belirlenen şartların sağlanmasına bağlıdır. Bu şartların sağlanması durumunda, ticari alacağın katma değer vergisinden kaynaklanan kısmı için de şüpheli alacak karşılığı ayırılabilir.

Değersiz alacaklara ilişkin hesaplanan KDV’nin indirimi

Değersiz hale gelen alacaklara ilişkin hesaplanan ve beyan edilen katma değer vergisi, alacağın gider/zarar yazıldığı dönemde indirim konusu yapılabilir. Bununla birlikte, alacağın şüpheli olduğu dönemde karşılık ayrılan ve böylelikle gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan KDV’nin indirim konusu yapılabilmesi için, gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde yeniden gelir olarak dikkate alınması gerekir.

Henüz ulaşmamış faturalar

KDV Kanunu’nun 34/1. maddesine göre,  yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisi, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebilir. Aynı Kanunun 29/3. maddesi uyarınca, indirimin vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılını izleyen yılın sonuna kadar yapılması mümkündür.

Dolayısıyla, henüz ulaşmamış faturalara ilişkin KDV’yi indirim hesaplarına almamak gerekmektedir. Söz konusu faturalar belirtilen süre içinde ulaşması halinde, geldiği dönemde indirim olarak dikkate alınacaktır.

Kanunen kabul edilmeyen giderlere ilişkin KDV

Gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde kabul edilmeyen giderlere ilişkin KDV’nin indirim olarak dikkate alınamayacağı esastır. Bu itibarla, dönem sonu işlemlerinde kanunen kabul edilmeyen giderlere ait yüklenilen KDV’nin indirimlerden çıkarılması gerekmektedir.

Binek otomobillerine ait giderler nedeniyle yüklenilen KDV

Binek otomobillerin ediniminde yüklenilen KDV, indirim olarak dikkate alınamaz. Buna karşın, gider / maliyet olarak dikkate alınabilmesi mümkün bulunmaktadır.

Diğer taraftan, kiralama ya da satın alma yoluyla iktisap edilen binek otomobillerin her birine ait aylık kira bedelinin (2020 yılı için) 5.500 TL’yi aşan kısmı ile binek otomobillere ilişkin masrafların %30’luk kısmı ticari kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınamaz. Dolayısıyla, bunlara ilişkin KDV tutarlarının indirimlerden çıkarılması gerekir.

Ayni bağış ve yardımlarda KDV düzeltmesi

Bağış niteliğindeki bedelsiz teslimlerin bir kısmı katma değer vergisinden istisnadır. Ancak, bunların geneli kısmi istisna kapsamındadır. Dolayısıyla, kısmi istisna kapsamındaki teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirimlerden çıkarılarak, gider hesaplarına alınması gerekmektedir.

İmha edilen malların KDV’sinin düzeltilmesi

Deprem, sel ve Maliye Bakanlığı’nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV indirim konusu yapılamaz. Bu nedenle, anılan kapsama girmeksizin yıl içinde imha edilen mal varsa, bunlara ilişkin KDV’nin indirimlerden çıkarılması gerekmektedir.

Zayi olan sabit kıymetlere ilişkin KDV

Zayi olan sabit kıymet faydalı ömrünü tamamlamışsa, KDV konusunda yapılacak bir işlem bulunmamaktadır. Buna karşın kıymet faydalı ömrünü tamamlamamışsa, yüklenilen KDV’nin kullanılan süreye isabet eden kısmı indirim konusu yapılabilirken, kalan süreye karşılık gelen kısmı indirimlerden çıkarılmalıdır.

Firelerle ilgili KDV

İmalat sırasında veya sonrasında meydana gelen fireler zayi olan mal kapsamında değerlendirilmediği için, daha önce indirim konusu yapılan KDV ile ilgili işlem yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Buna karşın, belirlenen fire miktarını aşan kayıplara ilişkin giderlerin, gelir / kurumlar vergisi matrahının tespitinde indiriminin kabul edilmemesinden hareketle, bu giderler dolayısıyla yüklenilen KDV indirimlerden çıkarılmalıdır.

Çalınan veya kaybolan malların KDV’si

Çalınan veya kaybolan mallar gelir / kurumlar vergisi uygulamasında kanunen kabul edilmeyen gider niteliğinde olduğundan, bunlar nedeniyle yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılmaması; yapılmış ise ilgili dönemde indirimlerden çıkarılarak ya da ilave edilen KDV tutarına ekleyerek düzeltilmesi gerekmektedir.